Związek Żołnierzy NSZ i IPN organizują ogólnopolskie uroczystości 80. rocznicy powołania Brygady Świętokrzyskiej NSZ.
W Katedrze Polowej Wojska Polskiego o godzinie 10.00 oddamy cześć żołnierzom Brygady Świętokrzyskiej, uczestnicząc w mszy św. odprawianej w ich intencji. Po mszy zapraszamy na poczęstunek w auli przy Katedrze Polowej WP.
Następnie autokarami udamy się na plac przy Grobie Nieznanego Żołnierza, żeby oddać hołd Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ. Uroczystości rozpoczną się hymnem państwowym. Żołnierze Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego dokonają uroczystej zmiany warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Zostaną wygłoszone przemówienia, a po nich odbędzie się ceremonia złożenia wieńców na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza. Na zakończenie odmówimy Modlitwę Żołnierzy NSZ i odprowadzimy poczty sztandarowe.
Organizatorzy: Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Instytut Pamięci Narodowej
Data i miejsce: 11.08.2024 (niedziela), Warszawa, ul. Długa 13/15
Plan uroczystości:
10.00 − msza św. w Katedrze Polowej Wojska Polskiego
11.00 − poczęstunek w auli za Katedrą Polową WP
11.45 − przejazd autokarami spod Katedry do Grobu Nieznanego Żołnierza
13.00 − uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza
− hymn państwowy
− przemówienia
− ceremonia złożenia wieńców i zapalenia zniczy na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza
− Modlitwa Żołnierzy NSZ
− odprowadzenie pocztów sztandarowych i grup rekonstrukcyjnych
Przy okazji zapraszamy do podpisania petycji w obronie dobrego imienia Brygady Świętokrzyskiej NSZ https://muremzabrygada.pl.
Informacja o Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ
Brygada Świętokrzyska NSZ została sformowana z oddziałów partyzanckich Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych z województw świętokrzyskiego i lubelskiego. Oddziały partyzanckie NSZ zostały skoncentrowane w powiecie opatowskim. W dniu 11.08.1944 roku dowództwo nad nimi objął płk Antoni Szacki ps. „Bohun”.
Zadaniem Brygady Świętokrzyskiej była realizacja programu polityczno-militarnego Narodowych Sił Zbrojnych, czyli jak najwcześniejsze, wraz z cofaniem się frontu wschodniego na tereny rdzennej Rzeszy Niemieckiej, opanowanie terenów po Odrę i Nysę Łużycką i ustanawianie tymczasowej polskiej administracji, aby ten obszar, jeszcze przed konferencją pokojową kończącą wojnę, znalazł się w całości pod polskim panowaniem.
W grudniu 1944 Brygada liczyła 822 żołnierzy. Uzbrojenie zdobywano w walkach z Niemcami i sowietami. W wyniku ofensywy Armii Czerwonej w styczniu 1945 Brygada rozpoczęła marsz przez Śląsk do Protektoratu Czech i Moraw, zawieszając czasowo działania przeciwko Niemcom. Podczas marszu na zachód do Brygady przyłączały się grupy Polaków zbiegłych z robót przymusowych, jeńcy z oflagów i stalagów, w tym grupa podchorążych z powstania warszawskiego, oraz pojedyncze osoby innych narodowości, w tym Żydzi. W maju 1945 roku jednostka liczyła już 1417 ludzi. Od 5 maja 1945 roku, po nawiązaniu kontaktów z 3. Armią Amerykańską, Brygada Świętokrzyska NSZ wznowiła działania zbrojne przeciwko Niemcom.
W dniu 5 maja 1945 roku żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny Holleischen (filia KL Flossenbürg) w Holiszowie k. Pilzna. Oswobodzili około 1000 kobiet: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek, Czeszki, Holenderki, Belgijki, Rumunki, Jugosłowianki, Włoszki, Ukrainki, Rosjanki i kobiety innych narodowości.
Niemiecka obsługa obozu z SS planowała likwidację więźniarek pochodzenia żydowskiego przed nadejściem wojsk amerykańskich. Niemcy oddzielili je od pozostałych więźniarek innych narodowości, zamknęli w oddzielnym baraku, a drzwi i okna zabili deskami. Obsługa obozu podłożyła pod barak substancje łatwopalne i czekała na rozkaz podłożenia ognia, żeby spalić Żydówki żywcem. Dobrze przeprowadzony atak Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocalił wszystkie więźniarki, żadna nie zginęła. Straty własne Brygady NSZ wynosiły 2 rannych.
Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 6.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do niewolniczej pracy w swoich zakładach przemysłowych w okolicy czeskiego Holiszowa.
Żołnierze z Brygady Świętokrzyskiej NSZ rozbijali niemieckie jednostki wojskowe na terenie Czech. Wzięli do niewoli sztab jednego z korpusów niemieckich, a następnie przekazali jeńców Amerykanom. Żołnierze NSZ likwidowali organizowane przez Niemców zasadzki na zbliżających się żołnierzy amerykańskich. Amerykanie wcielili Brygadę Świętokrzyską do 2. Dywizji Piechoty Armii Stanów Zjednoczonych, zezwolili żołnierzom Brygady na noszenie na mundurach naszywki 2. Dywizji Piechoty Armii Amerykańskiej „Indian Head” i V Korpusu Armii USA, a po wojnie nie zgodzili się z żądaniem Stalina, by wydać mu żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ.
Po zakończeniu II wojny światowej Brygada Świętokrzyska NSZ została rozformowana, a jej żołnierze w większości podjęli służbę w Kompaniach Wartowniczych przy Armii USA na terenie amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec, gdzie pod dowództwem Amerykanów okupowali tereny III Rzeszy i przeprowadzali proces denazyfikacji Niemiec.
Po ograniczaniu liczebności Kompanii Wartowniczych pod koniec lat 40. XX wieku, żołnierze Brygady Świętokrzyskiej NSZ kontynuowali służbę na rzecz niepodległości Polski. Zostali przeniesieni na terytorium Francji, gdzie w wyniku porozumienia pomiędzy rządem francuskim i Naczelnym Wodzem Wojska Polskiego gen. Władysławem Andersem założyli organizację „Ogniwo” i kontynuowali szkolenia wojskowe na poligonach francuskich. Utrzymywali gotowość bojową na wypadek przekształcenia się „zimnej wojny” w „gorącą”. Ich przeznaczeniem miało być wylądowanie na ziemiach polskich ze spadochronami, jak cichociemni w czasie II wojny światowej, i stanie na czele walk partyzanckich na tyłach wojsk sowieckich, aż do całkowitego wyzwolenia ziem polskich spod okupacji sowieckiej.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 15 września 2017 roku, w imieniu całego narodu polskiego, przyjął przez aklamację uchwałę: „W 75. rocznicę powstania Narodowych Sił Zbrojnych Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że formacja ta dobrze zasłużyła się Ojczyźnie”.
