26. rocznica śmierci por. Jerzego Kozarzewskiego ps. „Konrad”

Aktualności

Dziś, 1 lutego 2022 roku, mija 26. rocznica śmierci por. Jerzego Kozarzewskiego ps. „Konrad”, żołnierza Wojska Polskiego, Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, Organizacji Polskiej, oficera Narodowych Sił Zbrojnych, powstańca warszawskiego, więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych, oficera oświatowego w Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ, redaktora pisma „W marszu i boju”, kuriera NSZ, twórcy słynnej drogi kurierskiej „Konrada”, a także Szkoły Muzycznej w Nysie oraz poety, społecznika i ideowego narodowca.

Jerzy Kozarzewski urodził się 21 października 1913 roku w Trawnikach na Lubelszczyźnie. Był spokrewniony z rodziną Norwidów. Wziął udział w wojnie obronnej 1939 roku. Dostał się do sowieckiej niewoli, z której uciekł. Pod pseudonimem „Konrad” włączył się w działalność polskich formacji niepodległościowych. Był żołnierzem OW ZJ i NSZ. Aresztowany został przez gestapo podczas powstania warszawskiego. Z obozu przejściowego Niemcy wysłali go do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, a później do KL Mauthausen. Po wyzwoleniu niemieckiego obozu KL Mauthausen przez wojska amerykańskie przyłączył się do Brygady Świętokrzyskiej NSZ. Pełnił funkcję oficera oświatowego i redaktora wydawanego w BŚ NSZ pisma „W marszu i boju”. Był także pomysłodawcą publikacji wspomnieniowej żołnierzy Brygady, która została wydana w 1948 roku pod tytułem „W marszu i boju” przez Zarząd Główny Samopomocy Żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ.

Po powrocie do Polski Jerzy Kozarzewski został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. W dniu 6 sierpnia 1946 roku komunistyczny sąd za walkę o niepodległość Polski w szeregach NSZ skazał go na karę śmierci. Dzięki wstawiennictwu Juliana Tuwima został ułaskawiony przez Bieruta. Kara śmierci zamieniona została na 10 lat więzienia.

Po wyjściu z więzienia zamieszkał w Nysie. W 1957 roku założył w Nysie Społeczne Ognisko Muzyczne, przekształcone w 1961 roku w Państwową Szkołę Muzyczną  I stopnia. Przez całe życie tworzył wiersze, lecz pierwszy tomik wierszy, zatytułowany „Dar codzienności”, opublikował dopiero w 1992 roku. Zmarł 1 lutego 1996 roku w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.

Za swoją działalność Jerzy Kozarzewski w 1992 roku otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2002 roku sala koncertowa Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia w Nysie otrzymała imię Jerzego Kozarzewskiego. W 2006 roku Stowarzyszenie Rozwoju Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Nysie także przyjęło jego imię. Jerzy Kozarzewski jest także patronem małej sceny Nyskiego Domu Kultury. W dniu 23 września 2021 roku z inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej oddział Opole przed Urzędem Miejskim w Nysie postawiono ławeczkę z podobizną por. Jerzego Kozarzewskiego ps. „Konrad” i tablicę pamiątkową.