Odsłonięcie pomnika poświęconego Karolowi Czornemu

W sobotę 20 listopada 2021 roku w Czechowicach-Dziedzicach został odsłonięty pomnik poświęcony Karolowi Czornemu, działaczowi niepodległościowemu zamordowanemu w 1945 roku przez funkcjonariuszy UBP. 20 listopada obchodziliśmy 76. rocznicę śmierci Karola Czornego, a miejsce jego spoczynku nadal pozostaje nieznane.

Pomysłodawczynią upamiętnienia Karola Czornego była kol. Joanna Heller skarbnik Okręgu Śląsk Cieszyński Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.

Ta pamięć zawsze powinna się zaczynać od lokalnej społeczności. Polska ma tysiące bohaterów, a każda społeczność powinna pamiętać o swoich własnych i podkreślać to, co pod względem patriotycznym i społeczny jest istotne. Karol Czorny łączył w sobie te dwa wielce pozytywne działania z ogromnym poświęceniem. Nie wiedząc, gdzie jest jego grób, tym bardziej powinniśmy zadbać o jego upamiętnienie i miejsce w historii regionu oraz Polski

– prezes Okręgu Śląsk Cieszyński ZŻNSZ Bogdan Ścibut.

Prezes IPN Karol Nawrocki w liście, który odczytał wiceprezes Instytutu dr Mateusz Szpytma, podkreślił, że Karol Czorny był „niezłomnym, który za wierność Polsce zapłacił najwyższą cenę. Chcemy kultywować pamięć o człowieku, który nie wahał się nieść pomoc innym”.

Nawrocki przypomniał, że Czorny był zaangażowany we wspieranie podziemia: w czasie wojny – AK i NZW, a od wiosny 1945 roku oddziały NSZ kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”.

„Społeczność żołnierzy wyklętych tworzą nie tylko ci, którzy walczyli z bronią w ręku, lecz także ludzie udzielający schronienia oddziałom leśnym, dbający o aprowizację i dostarczający informację o posunięciach władz. (…) Za swoją postawę, głęboki patriotyzm i wewnętrzną niezgodę na życie pod komunistycznym jarzmem Karol Czorny podzielił los bohaterów drugiej konspiracji. Został zamordowany. (…) Jako IPN nie spoczniemy w działaniach, by odnaleźć jego doczesne szczątki i oddać je z honorami polskiej ziemi” – wskazał.

Pomnik powstał wysiłkiem grona społeczników ze Stowarzyszenie Aktywnych Polaków oraz Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręgu Śląsk Cieszyński. Jego wzniesienie wsparła Fundacja ORLEN oraz Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach.

Karol Czorny urodził się 13 sierpnia 1893 roku w ówczesnych Czechowiach. Z wykształcenia był cieślą. W 1934 roku ukończył w Bielsku kurs podoficerski Wojska Polskiego. Aktywnie działał w ochotniczej straży pożarnej. Od 1931 roku pełnił funkcję zastępcy naczelnika. W 1945 roku został wybrany naczelnikiem. W czasie II wojny światowej, a także po jej zakończeniu, wspierał polskie podziemie niepodległościowe i antykomunistyczne. Prawnuk Czornego, Maksymilian Hałas, mówił w sobotę, że był on „pracowitym i wiernym swoim zasadom człowiekiem, zawsze gotowym pomagać innym”. Po wojnie został aresztowany przez UB pod zarzutem przynależności jego córki Anny do konspiracji.

„Funkcjonariusze chcieli uzyskać informacje na temat pobytu członków podziemia antykomunistycznego i struktur NSZ. Na oczach świadka był katowany. Funkcjonariusze przypalali mu ogniem dolne kończyny. Karol Czorny nie wydał nikogo. (…) Dla niego nadrzędnie znaczenie miały słowa »Bóg, Honor, Ojczyzna«” – mówił w sobotę prezes czechowickiej OSP Lipowiec w Czechowicach-Dziedzicach Paweł Wróbel.

Karol Czorny został zamordowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach 20 listopada 1945 roku. Jego szczątków do dziś nie odnaleziono.