Lech Karol Neyman (1908-1948), ppor. rezerwy WP; pseudonimy: „Wacław Górnicki”, „Butrym”, „Domarat”.
Urodzony 7 lutego 1908 r. w Poznaniu, syn Teodora drogisty i Marty z domu Matczyńskiej. W 1918 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Zdał tam maturę w 1926 r. Następnie podjął studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Był prezesem korporacji akademickiej Helionia. Dyplom i tytuł magistra prawa otrzymał w 1932 r. W 1934 r. rozpoczął działalność w ONR.
Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. w stopniu ppor. rez., odnosząc kilka ran. W konspiracji należał do „Grupy Szańca” wywodzącej się ze struktur przedwojennego ONR-ABC. Opublikował następujące broszury konspiracyjne: Polska po wojnie (1941), Szaniec Bolesławów (1941), Likwidacja niemczyzny na ziemiach zachodnich (1942-43). Po utworzeniu NSZ był w strukturach Służby Cywilnej Narodu szefem Wydziału Zachodniego i redaktorem naczelnym pisma „Naród i Wojsko”. Pełnił funkcję członka zespołu sądowniczo-badawczego przy Inspektoracie Ziem Zachodnich NSZ. Był ideologiem NSZ, propagującym „myśl zachodnią” – powrotu granic polskich nad Odrę i Nysę Łużycką. Od października 1943 r. był członkiem Komitetu Politycznego Organizacji Polskiej. Od września 1944 do stycznia 1945 r. pełnił funkcję komendanta Okręgu Krakowskiego NSZ-OP (części NSZ nie scalonej z AK). Od grudnia 1944 r. był członkiem sądu oficerskiego przy Dowództwie NSZ.
Od lutego 1945 do czerwca 1945 r. był organizatorem Obszaru Zachodniego OP, a od marca do kwietnia 1945 r. komendantem Okręgu Pomorze NSZ z siedzibą w Poznaniu. Rozpoczął – planowane przez KG NSZ – odtwarzanie sieci organizacyjnej NSZ na Pomorzu i przygotowania do utworzenia komendy okręgu w Bydgoszczy. W kwietniu 1945 r. brał udział w organizowaniu Okręgu VII Śląskiego NSZ i śląskiej OP. W ramach OP był kierownikiem tzw. Obozu Narodowego. W lipcu 1945 r. próbował utworzyć studencką organizację narodową w Poznaniu – Pokolenie Polski Niepodległej. Po rozbiciu w lipcu 1945 r. struktur Okręgu Poznań i Okręgu Pomorze NSZ Neyman kierował z Poznania pracami nad odtworzeniem komendy Okręgu Pomorze NSZ. Na przełomie lat 1945 i 1946 wraz z grupą NSZ-OP wszedł w skład NZW.
Aresztowany 15.02.1947 r. przez funkcjonariuszy Departamentu III MBP. Sądzony w dniach 11.02-2.03.1948 r. przez WSR w Warszawie i skazany na karę śmierci. Stracony 12.05.1948 r. w Warszawie. Zrehabilitowany w 2004 roku. Został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski w 2009 roku przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Odznaczenie zostało przekazane rodzinie kpt. Lecha Karola Neymana w Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu w dniu 22 kwietnia 2011.
Rafał Sierchuła
Źródła:
- Biedroń Tomasz, Okręg Krakowski Narodowych Sił Zbrojnych w latach 1945-1946, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, rok II, nr 3, 1993.
- Kaczmarek Zygmunt, Neyman Lech Karol, maszynopis.
- Komorowski Krzysztof, Konspiracyjny ruch narodowy na Pomorzu Nadwiślańskim 1939-1947, [w:] Szucki Piotr (red.), Narodowe Siły Zbrojne. Materiały z sesji naukowej poświęconej historii NSZ, Warszawa, 25 października 1992 roku., Warszawa 1994, str. 81-102.
- Żebrowski Leszek, Zeszyty do historii Narodowych Sił Zbrojnych. Zeszyt V, Chicago 1990, „Zeszyty Historyczne”, rok II, nr 2-3, styczeń-czerwiec 1991, str. 26.
- Materiały własne autora.
