Kalendarium 15−21 sierpnia

kalendarium

Kalendarium 15–21 sierpnia

15 sierpnia

  • 1933 – w Oktawinie (obecnie Ukraina) urodził się ppor. Mieczysław Cybulski ps. „Ostry”, „Orle Pióro”, żołnierz NSZ.
  • 1942 – gestapo w Ostrowcu Świętokrzyskim aresztowało Radosława Kochlewskiego, żołnierza WP i OW ZJ. Zmarł w niemieckim więzieniu w Ostrowcu w dniu 5 października 1942 r.
  • 1944 – uruchomienie Szkoły Podchorążych przy Brygadzie Świętokrzyskiej NSZ. Komendantem szkoły został kpt. Jerzy Szyller ps. „Jur”.
  • 1944 – zasadzka oddziałów Brygady Świętokrzyskiej NSZ na Niemców w Lasach Kurzelowskich.
  • 1950 – zlikwidowanie przez UB oddziału NZW plut. Czesława Czyża ps. „Dzik”. Dowódca oddziału został aresztowany, zginęło pięciu żołnierzy NZW.

16 sierpnia

  • 1943 – nieudany atak oddziału rtm. Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb” na placówkę banku w Janowie Lubelskim.
  • 1944 – w powstaniu warszawskim, w wysadzonej przez Niemców kamienicy przy ul. Przejazd nr 1/3 (dziś ul. gen. W. Andersa),  zginął Tadeusz Gajcy ps. „Karol Topornicki”, „Roman Oścień”, „Topór”, poeta, członek Konfederacji Narodu, redaktor pisma „Sztuka i Naród”.
  • 1944 – Brygada Świętokrzyska NSZ omyłkowo zaatakowała obozujący w lesie pod Krzepinem oddział 130 żołnierzy BCh, sądząc, że to poszukiwany oddział AL „Garbatego”. Zginęło dwóch żołnierzy BCh, resztę po wyjaśnieniu sytuacji zwolniono.
  • 1944 – za miejscowością Muczne, w Bieszczadach, w leśniczówce Brenzberg oddział UPA zamordował 74 Polaków, głównie mieszkańców okolicznych wiosek i uchodźców z Wołynia. Ofiary były torturowane, a zabójstw dokonywano przy użyciu narzędzi rolniczych.

17 sierpnia

  • 1916 – w Płocku urodził się por. Stefan Bronarski ps. „Liść”, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., obrońca Warszawy, żołnierz ZWZ-AK i NSZ.
  • 1940 – w Krakowie Niemcy zniszczyli pomnik Adama Mickiewicza.
  • 1944 – mjr Leonard Zub-Zdanowicz ps. „Ząb” został mianowany szefem sztabu Brygady Świętokrzyskiej NSZ.
  • 1946 – podjęcie współpracy i przekazanie broni, przez żołnierzy mjr. Józefa Kurasia ps. „Ogień”, strażniczce z więzienia św. Michała w Krakowie Irenie Odrzywołek.
  • 1946 – we wsi Chojeniec, gm. Siedliszcze, otoczony przez GO UB-KBW Stefan Brzuszek ps. „Boruta” popełnił samobójstwo, strzelając sobie w głowę. Miesiąc wcześniej dowodził oddziałem NSZ, który porwał rodzinę Bieruta.
  • 2012 – w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (Kwatera Ł) odnaleziono szczątki Bolesława Częścika ps. „Orlik”, żołnierza NZW.

18 sierpnia

  • 1943 – w Bystrzycy, gm. Zakrzówek, ppor. Leon Cybulski ps. „Znicz” zlikwidował sekretarza PPR Stanisława Szwaja.
  • 1944 – wymarsz Brygady Świętokrzyskiej NSZ z miejsca koncentracji w Lasocinie w kierunku Raszkowa.
  • 1946 – bez jednego wystrzału 6. Kompania Zgrupowania „Błyskawica” mjr. Józefa Kurasia ps. „Ogień” uwolniła 64 więźniów z krakowskiego więzienia św. Michała, głównie żołnierzy AK i NSZ.
  • 1948 – Tadeusz Przybylski ps. „Biały”, żołnierz 11. GO NSZ, został aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu na Mokotowie.
  • 1955 – w więzieniu na warszawskim Mokotowie zmarła Marianna Jeziorska ps. „Grześ”, współpracownik NZW, kwatermistrz oddziału „Puszczyka”.

19 sierpnia

  • 1945 – mjr Leonard Zub-Zdanowicz ps. „Ząb” odmeldował się z Brygady Świętokrzyskiej NSZ i wyjechał do 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa.
  • 1949o godz. 4.00 w lesie koło wsi Wierzchlas, pow. Ostrołęka, został zamordowany przez grupę agentów UB (występujących pod kryptonimem „V kolumna” i działających na zlecenie naczelnika Wydziału III WUBP w Warszawie) komendant Okręgu XVI „Tęcza” NZW chor. Witold Borucki ps. „Babinicz” i jego podkomendny Henryk Milewski ps „Cięty”. Skrytobójczy mord był później maskowany pozorowaną obławą KBW.
  • 1949 – zamordowanie strzałami w plecy Stanisława Suchołbiaka ps. „Szary” komendanta Powiatu „Błękit” z XVI Komendy Okręgu „Tęcza” NZW przez agentów UB o kryptonimie „V kolumna”. Mord maskowany strzałami i pozorowaną obławą żołnierzy KBW.
  • 1950 – w Lasach Janowskich rozpoczął się 6-dniowy pościg GO UB-KBW za oddziałem NOW/NZW Adama Kusza ps. „Garbaty”, „Adam”, zakończony rozbiciem oddziału NZW.

20 sierpnia

  • 1944 – zdobycie przez warszawskich powstańców gmachu PAST-y przy ulicy Zielnej. Do niewoli dostało się około 120 Niemców, prawie 30 zginęło. Zdobyto duże ilości broni i radiostacji.
  • 1944 – atak batalionu mjr. Henryka Karpowicza ps „Rusin” z Brygady Świętokrzyskiej NSZ na niemiecką kolumnę samochodową na trasie Kielce–Włoszczowa–Częstochowa. Zdobyto 300 karabinów, 9000 szt. amunicji i 3 karabiny maszynowe francuskie typu Mas.
  • 1946 – kolejne przybycie agenta UB „Kpt. Lawiny” na Baranią Górę do obozu Zgrupowania VII Śląskiego Okręgu NSZ kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”. Ustalano szczegóły przerzutu żołnierzy NSZ na Zachód.
  • 1946 – grupa Jana Jaromina ps. „Sęp” ukarała aktywnego sekretarza PPR w Komorowicach, a jego córkom ogolono głowy.
  • 1947 – potyczka pod Kopaczyskami oddziału chor. Witolda Boruckiego ps. „Babinicz” z XVI Okręgu krypt. „Tęcza” NZW z grupą operacyjną KBW-UB.

21 sierpnia

  • 1875 – urodził się ks. Stanisław Skulimowski, proboszcz parafii w Borowie, kapelan oddziałów NSZ rtm. Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb”.
  • 1941 – w Biegonicach k. Nowego Sącza niemieckie gestapo rozstrzelało 36 Polaków w odwecie za uwolnienie rok wcześniej z sądeckiego szpitala kuriera Jana Karskiego ps. „Witold”. Ofiarami byli uczestnicy akcji odbicia, ich rodziny i przedstawiciele miejscowej inteligencji.
  • 1944 – batalion mjr. Henryka Karpowicza ps „Rusin” z Brygady Świętokrzyskiej NSZ zajął Żelisławice.
  • 1944 – w trakcie powstania warszawskiego Niemcy zaminowali i wysadzili zabudowania więzienia na Pawiaku przy ulicy Dzielnej.