Maria Malicka, wybitna polska aktorka teatralna i filmowa, uwielbiana przez widzów przed II wojną światową, a po wojnie oskarżona o współpracę z okupantem niemieckim, była… współpracownikiem Grupy „Szańca”, czyli podziemnej kontynuatorki międzywojennego ONR-ABC.
Pracowała w kancelarii parafii pw. św. Jana w Warszawie, co umożliwiało jej wystawianie Żydom polskich metryk urodzenia, oczywiście nielegalne. Gestapo zauważyło działalność Malickiej i warszawskiej Grupy „Szańca” i wprowadziło do środowiska Grupy „Szańca” swoją agentkę − Irenę Lis ps. „Wanda”. Prywatnie była sympatią brata Malickiej. „Wanda” doprowadziła do aresztowania Marii Malickiej i jej męża Zbigniewa Sawana (właściwe nazwisko Nowakowski). Aktorka została osadzona w więzieniu gestapo przy alei Szucha, a następnie w obozie na Majdanku. Informacje o Irenie Lis dotarły do kierownictwa Grupy „Szańca” i wywiad NSZ wydał na nią wyrok śmierci, który jednak nie został wykonany z powodu wyjazdu agentki z Warszawy.
Po wojnie Maria Malicka została oskarżona o złamanie zakazu występów w jawnych teatrach i o współpracę z Niemcami. W czasie wojny występowała w warszawskim Teatrze Komedia, w którym grali artyści związani z podziemiem niepodległościowym. Sąd Związku Artystów Scen Polskich oczyścił ją z zarzutu współpracy z okupantem, a za złamanie zakazu występów ukarał… czasowym zakazem występów na deskach scen teatralnych Warszawy, Krakowa, Katowic, Łodzi i Poznania.
Maria Malicka urodziła się 9 maja 1898 roku w Krakowie. Od siódmego roku życia występowała w krakowskim Teatrze im. Słowackiego, w którym jej ojciec był pracownikiem technicznym. Ukończyła Szkołę Dramatyczną przy Instytucie Muzycznym w Krakowie. Występowała w Teatrze im. Słowackiego, a następnie w Teatrze Bagatela. Pracowała tam do końca 1923 roku. Później występowała w teatrach warszawskich: Polskim, Narodowym i Letnim, a widownia podczas jej występów zawsze była pełna. Zagrała prawie 300 ról, wzbudzając uznanie widzów i krytyki. Uważana jest za jedną z najwybitniejszych aktorek w historii polskiego teatru.
W czasie okupacji niemieckiej pracowała jako kelnerka w Cafe Bodo, a potem występowała w jawnym Teatrze Komedia (1941–1944). Przez całą okupację działała w podziemiu narodowym. Po wojnie występowała w Szczecinie, Bielsku i Łodzi. W 1957 roku wróciła na deski Teatru im. Słowackiego w Krakowie, gdzie występowała do emerytury w 1971 roku. Zmarła w Krakowie 30 września 1992 roku w wieku 94 lat. Została pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera FA-4-15).
