Baran Józef ps. “Józef Chrząszczyński”, ,,Lucjan” – żołnierz NOW, NSZ.
Urodził się 18 marca 1899 roku w Woli Żarczyckiej w powiecie łańcuckim. Jego rodzicami byli: Jan i Karolina z domu Sawicka. Od grudnia 1920 roku do 18 marca 1921 roku był kursantem Szkoły Podchorążych Artylerii w Poznaniu. Uzyskał tam 79 lokatę. Po ukończeniu szkoły został skierowany do Czwartego Dywizjonu Artylerii Ciężkiej na praktykę. Ukończył ją 1 września 1921 roku i otrzymał awans na porucznika. Następnie, do wybuchu wojny, służył w Ósmym Pułku Artylerii Ciężkiej w Toruniu.
We wrześniu 1939 roku został mianowany dowódcą Oddziału Zbierania Nadwyżek w swojej jednostce. Liczył on 300 osób. Owa jednostka piątego dnia wojny miała udać się do Przemyśla. Jednak w wyniku niekorzystnej sytuacji na froncie przyśpieszono wyjazd formacji o jeden dzień. W czasie marszu połowa żołnierzy zdezerterowała; rekrutowali się oni przeważnie z mniejszości narodowych. Po ucieczce swoich podkomendnych Baran postanowił zmienić plan i iść na odsiecz obleganej stolicy. Po dotarciu w okolice Warszawy rozwiązał jednostkę i polecił żołnierzom, by w miarę możliwości walczyli z okupantem w obronie miasta. On sam z trzynastoma podwładnymi uczestniczył w obronie twierdzy modlińskiej, gdzie był dowódcą drugiej baterii 8 Pułku Artylerii Lekkiej. Po kapitulacji stolicy dostał się do niewoli i został uwięziony w obozie jenieckim w Działdowie.
W niewoli niemieckiej przebywał do końca października 1939 roku. Po wyjściu z obozu Baran udał się do Leżajska i włączył w działalność konspiracyjną. Był współzałożycielem Batalionu Organizacji Wojskowej Stronnictwa Narodowego (później owa formacja działała pod nazwą Narodowej Organizacji Wojskowej) w powiecie leżajskim. Za swoją działalność był aresztowany w maju 1941 roku i siedział w przemyskim więzieniu. Z więzienia udało mu się uciec zaraz po agresji Niemiec na Związek Sowiecki. Udał się do wsi Maleniska w powiecie jarosławskim i zamieszkał u rolnika współpracującego z Narodową Organizacją Wojskową.
Od grudnia 1942 roku ukrywał się u swojej siostry Marii Lenczewskiej w Łosicach. Tam, pod fałszywym nazwiskiem, podjął pracę w spółdzielni rolniczej i został członkiem Narodowych Sił Zbrojnych. Od lutego 1943 roku został komendantem okręgu rzeszowskiego Narodowych Sił Zbrojnych. Należał do grupy żołnierzy NSZ, którzy 7 marca 1944 roku scalili się z Armią Krajową. W tej formacji pełnił funkcję oficera artylerii w podokręgu rzeszowskim. Jego zadaniem, jako oficera artylerii, było przeszkolenie akowców w zakresie strzelania i działoczynów. Żołnierze, których uczył sztuki wojennej brali udział w wyzwalaniu Leżajska i innych miejscowości Podkarpacia spod okupacji niemieckiej.
Po wkroczeniu wojsk sowieckich był poszukiwany przez NKWD. Musiał się ukrywać. Z tego też względu ponownie wstąpił do NSZ, w których działał od lutego do czerwca 1945 roku. Potem wyjechał do Koszalina. Urząd Bezpieczeństwa aresztował go w 1948 roku. Zmarł 29 kwietnia 1969 roku w Koszalinie. Pochowany jest na cmentarzu w Toruniu.
