Ksiądz profesor Roman Archutowski urodził się 5 sierpnia 1882 roku w Karolinie koło Pułtuska. Po maturze wstąpił do warszawskiego Seminarium Duchownego. Święcenia kapłańskie przyjął w 1904 roku. W 1905 roku został skierowany na studia do Petersburga, gdzie znajdowała się jedyna pod rosyjskim zaborem wyższa uczelnia dla duchowieństwa katolickiego. Pracował w warszawskiej Kurii Metropolitarnej oraz był dyrektorem i nauczycielem w gimnazjum św. Stanisława Kostki w Warszawie. Był naukowcem, historykiem kościoła, pedagogiem, a także współpracownikiem wywiadu Związku Jaszczurczego i Narodowej Organizacji Wojskowej. W 1940 roku został mianowany rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Warszawie. Był wielkim zwolennikiem Obozu Narodowo-Radykalnego, a w czasie wojny współpracował z wywiadem podziemia narodowego.
We wrześniu 1942 roku został aresztowany za pomoc udzielaną Żydom i osadzony na Pawiaku. Po miesiącu ciężkiego śledztwa został zwolniony. W nocy z 10 na 11 listopada 1942 roku został ponownie aresztowany. Na Pawiaku nie ściągnął sutanny. W dniu 25 marca 1943 roku został przewieziony z Pawiaka do niemieckiego obozu zagłady KL Majdanek. W obozie do ostatnich chwil życia troszczył się o współwięźniów, spowiadał ich i pocieszał. Zachorował na tyfus plamisty i zmarł w obozowym szpitalu w dniu 18 kwietnia 1943 roku.
Ojciec Święty Jan Paweł II, podczas mszy świętej w dniu 13 czerwca 1999 roku, beatyfikował księdza Romana Archutowskiego w gronie 108 męczenników II wojny światowej.
