Borowski Witold ps. „Witek”, „Witold”, „Wiktor Brzeziński”

Życiorysy

Borowski Witold (ur. 13 VI 1913 w Radomiu, zginął 2 VI 1945 w Antoninie) – por. NSZ, szef wydziału VI Dowództwa NSZ i szef wydziału IV (Informacji i Propagandy) NZW.

Syn Adama i Aleksandry z Karasińskich. Maturę zdał w Radomiu, w 1932 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Był tam m.in. kierownikiem Sekcji Akademickiej Stronnictwa Narodowego i członkiem kierownictwa Młodzieży Wszechpolskiej. W wyniku działalności politycznej wydalony z UW, ale ukończył studia na Uniwersytecie Poznańskim (za zgodą rektora prof. Antoniewicza) jako mgr prawa. Powrócił do Warszawy i tu rozpoczął praktykę w sądownictwie.

W 1935 za działalność polityczną został zesłany do obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej, w której był więziony przez kilka miesięcy. Był jednym z inicjatorów i organizatorów blokady Uniwersytetu Warszawskiego XI 1936, przeprowadzonej na znak protestu przeciwko autorytarnym rządom obozu sanacyjnego i ograniczaniu samorządności wyższych uczelni. Z przyczyn politycznych nie powołany do służby wojskowej, 1 IX 1939 zgłosił się jednak ochotniczo z własnym motocyklem i został przyjęty jako łącznik. Ranny w udo, dostał się do niewoli niemieckiej, z której wkrótce zbiegł. Poszukiwany przez Gestapo, ukrywał się poza domem rodzinnym.

W konspiracji od jesieni 1939 w Narodowej Organizacji Wojskowej (pseud. „Witek”, „Witold”), pełnił także funkcję członka Zarządu Okręgu SN Radom (do VII 1941 ), następnie został przeniesiony do wydziału organizacyjnego ZG SN w Warszawie. Wiosną 1941 ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych. Od IX 1941 był redaktorem naczelnym konspiracyjnego dwutygodnika Młodzieży Wielkiej Polski (SN) „Wielka Polska”. Latem 1942, sprzeciwiając się decyzji ZG SN o scaleniu NOW z AK, był jednym z inicjatorów powołania Armii Narodowej (NOW – frondy) i został członkiem Wojennego Zarządu Głównego SN (SN – fronda). Po scaleniu Armii Narodowej z innymi organizacjami obozu narodowego, które nie weszły w skład AK, objął funkcję w Dowództwie NSZ jako zastępca szefa służby oświatowo-wychowawczej (wydział VI Dowództwa NSZ) w stopniu podporucznika, ze starszeństwem od 15 VIII 1941. W tej organizacji posługiwał się ps. „Wiktor Brzeziński”. Od IX 1943 został szefem wydziału VI Dowództwa NSZ. W dalszym ciągu był redaktorem „Wielkiej Polski” (wówczas już regularnego tygodnika). W 1943 opracował i wydał drukiem w konspiracji „Narodowy Program Reformy Rolnej”, jako broszurę programową NSZ.

Od III 1944 po scaleniu NSZ z AK, działał głównie w pionie politycznym (SN). W NSZ-AK pełnił jednak w dalszym ciągu funkcję szefa VI wydziału. W czasie powstania warszawskiego przebywał w Milanówku, gdzie organizował pomoc rannym, przywożonym do miejscowego szpitala. Po rozwiązaniu AK był jednym z inicjatorów powołania Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (inna nazwa: Narodowy Związek Zbrojny), które powstało formalnie w II 1945, pełniąc w KG tej organizacji funkcję szefa wydziału IV (propagandy) w stopniu porucznika. W IV 1945 został aresztowany przez NKWD w Warszawie i osadzony początkowo w areszcie przy ul. Środkowej, a następnie w obozie koncentracyjnym w Rembertowie (taka nazwa tego obozu figuruje w oficjalnych dokumentach MBP). Jego śledztwo prowadzili: kpt. J. Światło i oficer NKWD Czumachin, którzy byli dobrze zorientowani w przebiegu działalności konspiracyjnej B. W Rembertowie należał do inicjatorów rozbicia tego obozu z zewnątrz, przy pomocy oddziałów konspiracji niepodległościowej. Taka akcja została przeprowadzona w nocy z 20 na 21 V 1945. Borowski został uwolniony wraz z grupą 1400 więźniów. Następnie ukrywał się (wraz z kilkoma innymi żołnierzami podziemia niepodległościowego, zbiegłymi z Rembertowa) we wsi Antonin k. Mińska Mazowieckiego. W wyniku obławy UB i NKWD, zginął podczas ucieczki 2 VI 1945. Został pochowany na cmentarzu w Jakubowie.

Żona Borowskiego Natalia, była w NSZ komendantką Pomocniczej Służby Kobiet (PSK) Dzielnicy 1 – Południowej w Warszawie (Mokotów). Jego brat, Jan Borowski, oficer WP (pilot) zginął 18 X 1940 podczas lotu operacyjnego w bitwie o Anglię.

Leszek Żebrowski

Źródła:

J.J. Terej, Rzeczywistość i polityka. Ze studiów nad dziejami najnowszymi Narodowej Demokracji, Warszawa 1979;

J. Pilaciński, Narodowe Siły Zbrojne. Kulisy walki podziemnej 1939-1946, Londyn 1976;

Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty, struktury, personalia, (oprac. Leszek Żebrowski) Warszawa 1994-96;

zbiory własne autora.