W dniu 27 listopada 2021 roku w Bydgoszczy środowiska patriotyczne uczciły 108. rocznicę urodzin kpt. Romualda Rajsa ps. „Bury”, legendarnego żołnierza, dwukrotnego kawalera Orderu Virtuti Militari.
Bydgoscy Patrioci po raz trzeci zorganizowali Marsz Pamięci „Burego”. Uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w kościele pw. św. Andrzeja Boboli w intencji kpt. Romualda Rajsa ps. „Bury” oraz straconych w Bydgoszczy 27 listopada 1946 roku trzech żołnierzy AK/WiN: kpt. Tadeusza Ośko ps. „Sęp”, Ludwika Augustyniaka i Floriana Dutkiewicza. Po mszy kolejne osoby otrzymały Medal „Burego” za zasługi w promowaniu historii. Medale wręczali Romuald Rajs (syn), prof. Roman Kotzbach i Józef Żernicki. Po mszy utworzono kolumnę, która wznosząc hasła na cześć kpt. Romualda Rajsa ps. „Bury”, Narodowych Sił Zbrojnych oraz antykomunistyczne przemaszerowała ulicami miasta pod pomnik ppor. Leszka Białego ps. „Jakub” na placu Markwarta, gdzie mieściła się katownia UB. Leszek Biały został w niej zamordowany i pochowany w piwnicach. Ppor. „Jakuba” ekshumowano w 1956 roku. Marsz zakończyło złożenie biało-czerwonych kwiatów pod pomnikiem i odśpiewanie hymnu Polski.
W mszy świętej i marszu udział wzięli: Romuald Rajs (syn kpt. „Burego”), członkowie ŚZŻAK Koło Pomorskie, członkowie Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Koło Toruń, kibice Zawiszy Bydgoszcz, Brygada Kujawsko-Pomorska ONR, Młodzież Wszechpolska i licznie mieszkańcy regionu oraz patrioci z odległych miejsc Polski.
Romuald Adam Rajs urodził się 30 listopada 1913 roku w Jabłonce, ówczesne województwo lwowskie. Walczył w wojnie obronnej 1939. Był dowódcą 1. Kompanii Szturmowej 3. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej (1944), dowódcą 2. Szwadronu 5. Wileńskiej Brygady AK (1945), dowódcą 3. Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego i dowódcą Pogotowia Akcji Specjalnej w Komendzie Okręgu Białystok NZW (1945–1946). W 1948 roku w Karpaczu aresztowany został przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i w procesie pokazowym w Białymstoku skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 30 grudnia 1949 roku. Do tej pory nie odnaleziono miejsca pochówku kpt. „Burego”. Jego rodzina: żona, syn Romuald, bliżsi i dalsi krewni poddawani byli szykanom i prześladowaniom ze strony UB i władz komunistycznych. W 1995 roku Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego zrehabilitował kpt. Romualda Rajsa i unieważnił wyrok komunistyczny, uznając, że „walczył o niepodległy byt państwa polskiego”.
Zdjęcia od uczestników wydarzenia.
