Począwszy od 1 września 1939 roku narodowcy gremialnie zaangażowali się zarówno w obronę niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w walkę z okupantami niemieckim i sowieckim, a także w ochronę ludności cywilnej i rozpowszechnianie podziemnej prasy. W walce zbrojnej, w egzekucjach, w komunistycznych kazamatach traciło życie wielu wysokiej rangi cywilnych działaczy oraz oficerów podziemia narodowego z Narodowej Organizacji Wojskowej, Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy, Narodowych Sił Zbrojnych Narodowego Zjednoczenia Wojskowego i innych. Podziemie narodowe dało wielką daninę krwi.
Straty powojenne, czyli z okresu sowieckiej okupacji Polski, w obozie narodowym można porównać ze stratami z okresu okupacji niemieckiej. Wśród ofiar komunistycznych byli m.in.: działacze Stronnictwa Narodowego: Leon Dziubecki, Stanisław Egiejman, Stanisław Jasiukowicz, Leon Haydukiewicz, Ludwik Jaxa-Bykowski, Włodzimierz Bilan. Wszyscy zmarli lub zostali zamordowani w ubeckich więzieniach lub, jak Stanisław Jasiukowicz, na terenie Związku Sowieckiego. Oficerowie i dowódcy podziemia narodowego byli bezpardonowo likwidowani najpierw przez Niemców, a później przez sowietów i rodzimych komunistów:
- Romuald Rajs ps. „Bury” − zamordowany 30.12.1949 roku w więzieniu w Białymstoku,
- Adam Mirecki ps. „Adaś” − zamordowany w więzieniu mokotowskim 25.10.1952 roku,
- Jan Morawiec ps. „Remisz” − członek KG NZW, zamordowany 15.01.1948 roku w więzieniu mokotowskim,
- Tadeusz Łabędzki ps. „Jacek” − oficer NZW, prezes Młodzieży Wszechpolskiej, redaktor „Wszechpolaka” 9.04.1946 roku zakatowany podczas śledztwa w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie,
- Lechosław Roszkowski ps. „Tomasz” − członek KG NZW i Prezydium Stronnictwa Narodowego zamordowany 15.01.1948 roku w więzieniu mokotowskim,
- Tadeusz Zawadziński ps. „Woynowski” − członek KG NZW zamordowany w więzieniu mokotowskim 15.01.1948 roku,
- Włodzimierz Marszewski ps. „Gorczyca” − zamordowany w więzieniu mokotowskim 10.03.1948 roku,
- ppłk. pil. Piotr Abakanowicz ps. „Barski” − oficer KG NSZ zakatowany w więzieniu we Wronkach 1.06.1948 roku.
To tylko kilka nazwisk z tysięcy ofiar reżimu komunistycznego. Narodowcy w godzinie próby zachowali się jak trzeba. Walkę o niepodległość, rozpoczętą w 1939 roku, członkowie podziemia narodowego kontynuowali po 1944 roku przeciw nowemu okupantowi sowieckiemu i jego komunistycznym pomocnikom, wnosząc wielki wkład w rozwój ruchu antykomunistycznego w latach 1944−1963.
Na zdjęciu kpt. Romuald Rajs ps. „Bury”.
