Edmund Nowacki ps. „Edek”, „Skowronek” – żołnierz Narodowej Organizacji Bojowej, członek Stronnictwa Narodowego, skazany przez Niemców na karę śmierci.
Urodził się 19 kwietnia 1909 roku w Poznaniu, który wówczas znajdował się pod zaborem pruskim. Do wojny mieszkał w Poznaniu i pracował jako murarz. Był członkiem założonego w 1928 roku Stronnictwa Narodowego (SN), największej partii politycznej w Polsce międzywojennej. W dniu 10 września 1939 roku Niemcy zajęli Poznań. Wielkopolska została włączona do III Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. Językiem urzędowym stał się język niemiecki. Wprowadzono godzinę policyjną i nakaz pracy dla Polaków. Skonfiskowano broń, odbiorniki radiowe, aparaty fotograficzne. Niemal natychmiast Niemcy rozpoczęli egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej.
Pod niemiecką okupacją Polacy szybko zaczęli organizować konspirację. W dniu 16 listopada 1939 roku działacze Stronnictwa Narodowego (SN) powołali konspiracyjną organizację wojskową – Narodową Organizację Bojową (NOB). Edmund Nowacki zaangażował się w działalność ruchu oporu. Jesienią 1939 roku złożył przysięgę i został żołnierzem NOB w poznańskiej dzielnicy Jeżyce. Używał pseudonimów „Edek” i „Skowronek”. Kierował pięcioma „piątkami” NOB. Zbierał fundusze na cele organizacyjne. Na swoim terenie prowadził rozpoznanie wywiadowcze. Ustalał lokalizację i obsadę urzędów niemieckiego okupanta oraz obiektów wojskowych. Zaangażował się w kolportaż wydawanego przez Stronnictwo Narodowe pisma „Polska Narodowa”.
Na skutek rozpracowywania NOB przez gestapo i zwerbowania w organizacji agentów Edmund Nowacki został aresztowany w dniu 27 lutego 1941 roku i osadzony w Forcie VII w Poznaniu. Fort VII był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu do masowego mordowania Polaków.
Edmund Nowacki ps. „Edek” przeszedł w Forcie VII ciężkie śledztwo, które było kontynuowane w niemieckim więzieniu w Pile. W dniu 16 marca 1942 roku wyrokiem niemieckiego Wyższego Sądu Rejonowego w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej w Pile został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 16 maja 1942 roku w niemieckim więzieniu przy ulicy Młyńskiej w Poznaniu. Miał 33 lata.
dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek
