Franciszek Krawczykowski (1906-1952), ppor. rez. WP, por. NSZ; pseudonimy: „Adam Adamski”, „Kuźma”, „Dwojkowski”.
Urodzony 29 września 1906 r. w Przystajni (pow. Kalisz), syn Franciszka i Leokadii z domu Dreszer. Ukończył szkołę w Liskowie i w Seminarium Nauczycielskim w Słupcy, gdzie zdał egzamin dojrzałości. Był działaczem harcerskim. W latach 1934-1935 uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Przekazany do służby czynnej 15.09.1938 r. na kurs dla oficerów żandarmerii w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii. Praktykę odbył w 8. Dywizjonie. Żandarmerii. Przed wybuchem wojny pracował jako nauczyciel w Łodzi.
We wrześniu 1939 r. w stopniu ppor. pełnił funkcję dowódcy pododdziału żandarmerii. Do kwietnia 1940 r. działał w organizacji niepodległościowej na terenie Lwowa. W czasie wojny studiował prawo na konspiracyjnym uniwersytecie i uzyskał tytuł magistra. Od marca 1941 r. był zastępcą kierownika II oddziału i p.o. kierownika II oddziału sztabu w Obwodzie Opoczno ZWZ. Zwolniony na własne żądanie. Od lipca 1943 r. w NSZ w sztabie II oddziału. W 1943 r. awansowany na porucznika NSZ. Od września 1944 do kwietnia 1945 r. szef II wydziału Komendy Okręgu VIII (Częstochowa) NSZ-ZJ.
W marcu 1945 r. przybył do Poznania. Tam działał w Okręgu Poznańskim organizacji Armia Polska (AP), którą kierował kpt. Stanisław Kasznica. W organizacji został szefem II wydziału. Wg dokumentów NSZ, w kwietniu 1945 r. Okręg Poznański AP przekształcono w Okręg II NSZ. Na terenie okręgu prowadził akcje wywiadowcze. Aresztowany 16.07.1945 r. w Poznaniu. W śledztwie był torturowany. Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgu Poznańskiego z 20.10.1945 r. skazany został na 10 lat więzienia, później karę zmniejszono do 5 lat. Przebywał w wiezieniu we Wronkach, skąd został zwolniony 6.03.1947 r. Wkrótce wyjechał na Śląsk. Działał na terenie Katowic, Rybnika, Bielska-Białej. Aresztowany 5.07.1949 r. w Chorzowie przez funkcjonariuszy UB dowodzonych przez sowieckiego oficera. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie skazany na karę śmierci. Stracony został 1 lipca 1952 r. w więzieniu na Mokotowie.
Żonaty z Marią z domu Goerner, dzieci: Andrzej i Włodzimierz.
Rafał Sierchuła
Źródła: zbiory autora, zbiory Włodzimierza Krawczykowskiego z Ostrzeszowa, zbiory Leszka Żebrowskiego w Warszawie (rozkaz awansowy).
