Iłłakowicz Jerzy Olgierd

Iłłakowicz Jerzy Olgierd ps. „Jerzy Zawisza”, „Michał Zawisza”

Życiorysy

Iłłakowicz Jerzy Olgierd (ur. 8 III 1908 w Łaziskach, pow. Puławy – zm. 13 I 1984 w Willmington, USA) – mjr NSZ, wykładowca w Brandywine Junior College.

Syn Witolda, ziemianina i Haliny z Kleniewskich, absolwent Wydziału Rolnego Uniwersytetu w Louvain w Belgii (1927) i Wydziału handlowo-Ekonomicznego Uniwersytetu Lausanne w Szwajcarii (1929). Był również studentem London Scholl of Economics (1930/1931), gdzie specjalizował się w zakresie bankowości.

W okresie międzywojennym działacz polityczny w zakonspirowanym Obozie Narodowo-Radykalnym (ONR), jako ppor. rez. WP uczestniczył w wojnie obronnej 1939. X 1939 należał do głównych założycieli konspiracyjnej Organizacji Wojskowej Związek Jaszczurczy (OWZJ), w której od 1 XII objął stanowisko szefa Komisariatu Cywilnego przy KG ZJ. Od 1 VII 1941 był z-cą szefa KC i szefem jego Wydziału Organizacyjnego (pod pseud. „Jerzy Zawisza”). Równolegle działał w dodatkowo zakonspirowanej Organizacji Polskiej (OP) ONR, wchodząc w skład jej ścisłego kierownictwa.

Od IX 1942, po utworzeniu Narodowych Sił Zbrojnych, został szefem Centralnego Wydziału Finansowego Dowództwa. 1 VI 1943 wszedł w skład Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej (TNRP), która była ciałem zwierzchnim nad NSZ, pełniąc tam funkcję szefa Wydziału Finansowego. Po rozłamie w NSZ (IV 1944) na tle umowy scaleniowej z AK, pozostał w tej części NSZ, która nie uznała podporządkowania AK. W Służbie Cywilnej Narodu objął funkcję szefa Wydziału Politycznego, wchodząc równolegle w skład Rady Politycznej NSZ (złożonej wyłącznie z przedstawicieli ONR).

1 X 1944 został mianowany szefem Wydziału VI (Oświatowego) KG NSZ w stopniu kpt. Pod ps. „Michał Zawisza”. X 1944 dołączył do Brygady Świętokrzyskiej, gdzie był oficerem do specjalnych zleceń jej dowództwa. Od V 1945 był oficerem łącznikowym NSZ przy V Korpusie armii USA, następnie (do III 1946) przy innych wielkich jednostkach wojsk USA w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec. 11 XI 1945 awansowany do stopnia majora. 18 III 1946 wszedł w skład Kompanii Wartowniczych przy armii USA, gdzie pełnił funkcję oficera łącznikowego przy Continental Base Section (CBS) w Bad Tolz i dowódcy Obszaru Bawaria.

Na początku 1948 wyjechał do Francji, gdzie organizował osadnictwo i zatrudnienie dla byłych żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej i Kompanii Wartowniczych. W 1950 wyemigrował do USA, początkowo przebywał w Waszyngtonie, następnie w Willmington w stanie Delaware. Objął posadę na tamtejszym Brandywine Junior College jako wykładowca i pracował tam przez kilkanaście lat, do osiągnięcia emerytury. W USA był aktywnym działaczem kombatanckim, pełniąc różne funkcje m.in. w Kole SPK nr 52 (NSZ).

Był żonaty z Ireną z Morzyckich (ur. 26 VII 1908 w Berlinie, zamordowana przez nieustalonych sprawców 4 X 1943 w Warszawie), która była oficerem centrali wywiadu NSZ. Miał córkę Ligię.

Leszek Żebrowski

Źródła:

Rozkazy i materiały ZJ i NSZ, zbiory własne autora;

Z. S. Siemaszko, Narodowe Siły Zbrojne, Londyn 1982;

Ś.p. Jerzy Olgierd Iłłakowicz, „Kombatant w Ameryce” (New York), kwiecień-czerwiec 1984.