Urodził się 3.04.1927 r. w Dąbrówce Ruskiej. Po wybuchu wojny, mimo młodego wieku, zaangażował się w działalność konspiracyjną i w 1942 r. w wieku 15 lat został zaprzysiężony jako członek ZWZ-AK. Przyjął pseudonim „Czarny”. Żołnierz Samodzielnego Batalionu Operacyjnego Narodowych Sił Zbrojnych.
Równocześnie pracował w niemieckich warsztatach samochodowych w Sanoku, skąd po pewnym czasie został wysłany do warsztatów pod Mińsk. Stamtąd udało mu się zbiec w brawurowy sposób. W trakcie ucieczki wysadza w powietrze jedną z hal. Po krótkim pobycie w Warszawie powrócił do Sanoka, niestety nie na długo. Poszukiwany przez gestapo musi uciekać. Z Sanoka udał się na teren sąsiedniego powiatu w okolice Brzozowa. Tu wstępuje do oddziału Narodowej Organizacji Wojskowej pod dowództwem Mieczysława Bielca ps. „Błysk”.
Po wkroczeniu na te tereny Armii Czerwonej odział „Błyska” wszedł w struktury Narodowych Sił Zbrojnych. W kwietniu 1945 r. decyzją „Konrada” (por. Eugeniusz Mięso) – szefa Wydziału III w Komendzie Okręgu VII (krakowskiego) NSZ – Kocyłowski otrzymuje awans na stopień chorążego i jest mianowany zastępcą „Błyska”. W lipcu 1945 r. dowódcy oddziału zostają aresztowani. „Czarny” chcąc uchronić swoich żołnierzy polecił im ujawnić się i złożyć broń, sam również został zwolniony.
Ujawnienie i rozbrojenie oddziału NSZ, który był również oddziałem samoobrony przed UPA, ośmieliło Ukraińców i nasiliło ataki UPA na bezbronnych Polaków m.in. w miejscowości Lalin, gdzie zamieszkali Polacy przybyli ze Wschodu. Lalin został całkowicie spalony. Wobec zaistniałej sytuacji, wcześniej ujawnieni partyzanci na powrót zorganizowali oddział, nad którym dowództwo objął „Czarny”. Po pewnym czasie oddział został włączony w skład Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ i podporządkowany Antoniemu Żubrydowi, który już działał na tym terenie i koncentrował pod swoim dowództwem mniejsze oddziały. „Czarny” został awansowany na podporucznika i zastępcę Antoniego Żubryda. Działalność i powstanie batalionu znacznie osłabiło ataki UPA, jednak wkrótce w terenie zaczęły pojawiać się zwykłe bandy rabunkowe i grupy prowokatorów, które prowadziły swą niecną działalność na konto „żubrydowców”. Również „upowcy” ubrani w polskie mundury podszywali się pod polskich partyzantów.
23.03.1946 r. w drodze powrotnej z Krakowa Mieczysław Kocyłowski zostaje aresztowany w Nowosielcach. Po przesłuchaniu w PUBP w Sanoku, zostaje pod silną eskortą przewieziony do Rzeszowa. Po 9 miesiącach ciężkiego śledztwa, wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie zostaje skazany na 8 lat więzienia i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich i honorowych. Karę odbywał w więzieniu we Wronkach, gdzie ciężko zachorował i ze względu na zły stan zdrowia w marcu 1950 r. został zwolniony.
Po wyjściu z więzienia nie zaznał jednak spokoju, był ustawicznie nękany przez UB, a później SB, miał trudności ze znalezieniem pracy. Prześladowania ustały dopiero pod koniec 1988 r. „Czarny” nigdy nie wyrzekł się ideałów, o które walczył. Był aktywnym członkiem „Solidarności”, aktywnie działał w Zarządzie Okręgu Górnośląskiego Związku Żołnierzy NSZ w Katowicach, a w 1994 r. otrzymał awans na stopień porucznika. Jego pragnieniem było, aby prawda o „żubrydowcach” zwyciężyła. Mieczysław Kocyłowski zmarł nagle 12 lutego 1997 r., a okoliczności jego śmierci nie są do końca jasne.
Andrzej Romaniak
Przedruk z: „Tygodnika Sanockiego”, nr 483 z 9 lutego 2001.
