Zespół pracowników Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN, w ramach prowadzonych prac poszukiwawczych, odnalazł i zidentyfikował szczątki 26 ofiar reżimów totalitarnych. W dniu 12 sierpnia 2021 roku w Pałacu Prezydenckim w Warszawie miała miejsce uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych rodzinom ofiar.
Trudna praca pracowników IPN przynosi efekty w postaci kolejnych identyfikacji odnalezionych szczątków ofiar niemieckich, sowieckich, ukraińskich prześladowań. Mimo że ostatnia wojna w naszym rejonie zakończyła się prawie 80 lat temu, my Polacy nadal sprzątamy pole bitwy. Dopiero teraz odnajdujemy naszych żołnierzy, którzy walczyli o niepodległość i niezawisłość naszej Ojczyzny. Dopiero teraz możemy ich godnie pochować.
Do tej pory ekshumowano ponad 1500 osób, głównie w bezimiennych grobach na terenie i wokół cmentarzy, przy więzieniach i siedzibach UB, Smiersza, w lasach. Jedynie niewielki procent ofiar został zidentyfikowany. Czekamy na dalsze efekty pracy identyfikatorów IPN. Wśród ostatnio zidentyfikowanych 26 osób znajduje się aż 8 żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Noty identyfikacyjne, podczas uroczystej konferencji w Pałacu Prezydenckim, odebrali krewni ofiar.
Lista zidentyfikowanych żołnierzy NSZ i NZW:
Tadeusz Bielec ps. „Zwierz”, „Sprytny” (1924−1950) − żołnierz w oddziale Kazimierza Kocyłowskiego ps. „Wichura” wchodzącego w skład Samodzielnego Batalionu Operacyjnego NSZ Antoniego Żubryda ps. „Zuch”. Tadeusz Bielec ujawnił się po amnestii w 1947 r. Został aresztowany przez UB w 1949 r. i skazany na 15 lat więzienia. Zmarł w więziennym szpitalu we Wrocławiu w dniu 20 listopada 1950 r. Jego szczątki ekshumowano w 2011 r. na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.
Eugeniusz Gałat ps. „Sęp”, „Wiktor” (1924−1948) − żołnierz z oddziałach NSZ kpt. Jana Dubaniowskiego ps. „Salwa”. W dniu 22 listopada 1947 r., ranny podczas potyczki z UB, został aresztowany i skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu Montelupich w Krakowie w dniu 11 maja 1948 r. Na jego szczątki natrafiono podczas prac ekshumacyjnych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie w 2019 r.
Stanisław Antoni Gutowski ps. „Sokół” (1914−1948) − żołnierz PAS NZW w oddziale por. Henryka Jastrzębskiego ps. „Zbych” i 1. Podlaskiej Brygady NZW por. Tadeusza Narkiewicza ps. „Ciemny”. W maju 1948 r. został ciężko ranny w potyczce z UB i po kilku dniach zmarł. Jego doczesne szczątki ekshumowano na cmentarzu w Starym Lubotyniu w 2020 r.
Mieczysław Inglot ps. „Odważny” (1924−1946) – żołnierz LWP przydzielony do 198. Strażnicy WOP. We wrześniu 1946 r. zbiegł do grupy por. Stanisława Kopika ps. „Zemsta” w składzie Zgrupowania VII Śląskiego Okręgu NSZ kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”. Poległ w dniu 20 listopada 1946 r. w walce z WOP. Został pochowany przez żołnierzy NSZ pod kapliczką w Rycerce Górnej. IPN dokonał jego ekshumacji w lipcu 2019 r.
Jakub Łaciak (1925−1946) – działał w Zgrupowaniu VII Śląskiego Okręgu NSZ kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”. Został zamordowany w operacji UB o kryptonimie „Lawina” we wrześniu 1946 r. Jego szczątki wydobyto w Starym Grodkowie w 2016 r. podczas prowadzonych tam prac ekshumacyjnych.
Władysław Migdał ps. „Mit”, „Ordon” (1925−1948) − żołnierz w oddziałach kpt. Jana Dubaniowskiego ps. „Salwa”. Został aresztowany przez UB w 1947 r., skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na karę śmierci i zamordowany na dziedzińcu więzienia Montelupich w Krakowie w dniu 11 maja 1948 r. Na szczątki Władysława Migdała natrafiono podczas prac na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie w 2019 r.
Antoni Sojka ps. „Zając” (1922−1946) − żołnierz w Zgrupowaniu VII Śląskiego Okręgu NSZ kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”. Zamordowany w operacji UB o kryptonimie „Lawina” we wrześniu 1946 r. Jego szczątki odnaleziono podczas prac poszukiwawczych w Starym Grodkowie na Opolszczyźnie w 2016 r.
Stefan Wojciechowski ps. „Mordka”, „Gałązka” (1926−1952) – żołnierz NZW; od 1946 r. w oddziale Zygmunta Kacprzaka ps. „Błysk”, następnie od 1950 r. w grupie Adama Kusza ps. „Garbaty”, a po rozbiciu tego oddziału u Józefa Kłysia ps. „Rejonowy”. Stefan Wojciechowski ps. „Mordka” poległ z bronią w ręku w nocy z 12 na 13 listopada 1952 r. w powiecie kraśnickim. Jego szczątki odnaleziono na cmentarzu przy ulicy Unickiej w Lublinie podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych w 2019 r.
Zdjęcia ze zbiorów IPN.
