Płk pilot Piotr Abakanowicz ps. „Barski”.

Rocznica śmierci płk. Piotra Abakanowicza ps. „Barski”

Aktualności Życiorysy

Dnia 1 czerwca 1948 roku w więzieniu we Wronkach zmarł płk pilot Piotr Abakanowicz ps. „Barski”, „Grządziel”, „Grey” – żołnierz Wojska Polskiego i Narodowych Sił Zbrojnych, uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, II wojny światowej, powstania warszawskiego i powstania antykomunistycznego.

Piotr Abakanowicz urodził się 21 czerwca 1890 roku w Warszawie pod zaborem rosyjskim. Podczas I wojny światowej służył w Wołyńskim Pułku Gwardii, dowodził kompanią. Po przeniesieniu do lotnictwa ukończył Wojenną Szkołę Pilotów w Gatczynie oraz kurs pilotów-instruktorów w Anglii. W 1918 roku na ochotnika wstąpił do 1. Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego, dowodził eskadrą lotniczą. Po rozformowaniu Korpusu w czerwcu 1918 roku został aresztowany przez bolszewików i siłą wcielony do sowieckiego lotnictwa. 1 maja 1920 roku, podczas wojny polsko-bolszewickiej, gdy skierowano jego eskadrę na front polski, w czasie lotu bojowego odłączył od sowieckiej eskadry i wylądował na polskim lotnisku wojskowym w Żodzinie. Po roku umożliwiono mu wstąpienie do Wojska Polskiego i powierzono obowiązki komendanta Wyższej Szkoły Lotniczej w Grudziądzu. W 1930 roku ze względów zdrowotnych (przeżył dwie katastrofy lotnicze) został przeniesiony do rezerwy.

Po wybuchu II wojny światowej otrzymał powołanie do lotnictwa. Gdy dotarł na wyznaczone lotnisko, okazało się, że zostało zniszczone przez niemieckie samoloty. Podczas niemieckiej okupacji zaangażował się w działalność konspiracyjną. Wstąpił do Narodowych Sił Zbrojnych. Używał pseudonimów „Barski”, „Grey”, „Grządziel”. Po rozłamie w NSZ na tle scalenia z Armią Krajową pozostał w szeregach NSZ-ZJ. Od czerwca do sierpnia 1944 pełnił funkcję komendanta Okręgu VI NSZ obejmującego powiat warszawski. Wziął udział w powstaniu warszawskim, organizując obronę przeciwlotniczą. Od października 1944 był szefem sztabu NSZ. W styczniu 1945 roku otrzymał awans do stopnia pułkownika NSZ oraz funkcję komendanta Obszaru Południe NSZ.

Płk Piotr Abakanowicz ps. „ Barski” został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa 28 października 1945 roku. Rok później Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci, która została zamieniona na karę dożywotniego więzienia, a po amnestii w 1947 roku zmniejszono wymiar kary do 15 lat więzienia. Jednak „Barski” nie doczekał wolności. Zmarł 1 czerwca 1948 roku w więzieniu we Wronkach po pobiciu przez więziennego strażnika.

Prochy płk. Piotra Abakanowicza zostały ekshumowane z kwater więziennych cmentarza we Wronkach w czerwcu 1991 roku. Powtórny pogrzeb odbył się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera 18C-1-15) w asyście Kompanii Honorowej Wojska Polskiego.