Stanisław Rybowiak – żołnierz Narodowej Organizacji Bojowej, więziony w Forcie VII w Poznaniu.
Urodził się 1 marca 1907 roku w Rogoźnie, powiat Oborniki, pod zaborem pruskim. Zamieszkał w Poznaniu i podjął pracę jako stolarz w poznańskiej Fabryce Opon Samochodowych i Rowerowych „Stomil”, prężnie rozwijającej się polskiej firmie współpracującej z amerykańskim producentem opon General Tire and Rubber Company.
10 września 1939 roku Niemcy zajęli Poznań. Niemal natychmiast okupant niemiecki rozpoczął egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej. Wielkopolska została włączona do Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. Niemcy przejęli „Stomil” i sprzedali niemieckiej spółce Continental Gummiwerke AG Hanower. W czasie niemieckiej okupacji zakład, pod nazwą Posener Gummiwerke, produkował na potrzeby niemieckiej armii, zatrudniając wielu robotników przymusowych.
W dniu 16 listopada 1939 roku działacze Stronnictwa Narodowego (SN) powołali konspiracyjną organizację wojskową – Narodową Organizację Bojową (NOB). Stanisław Rybowiak włączył się w działalność konspiracyjną. W 1940 roku złożył przysięgę organizacyjną i został żołnierzem Narodowej Organizacji Bojowej (NOB) w Wydzielonym Obwodzie Stomil. Podlegał bezpośrednio Józefowi Kaczmarkowi ps. „Korek”. Był komendantem „piątki”, zbierał składki organizacyjne, werbował nowych żołnierzy oraz brał udział w kolportowaniu wydawanego przez Stronnictwo Narodowe czasopisma „Polska Narodowa”.
Na skutek rozpracowywania przez gestapo i zwerbowania w NOB agentów organizacja została rozbita. Pierwsze aresztowania miały miejsce w grudniu 1940 roku. Stanisław Rybowiak został aresztowany przez gestapo i osadzony w Forcie VII w Poznaniu. Fort VII był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym, w październiku 1939 roku, przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu (tlenku węgla czyli czadu) do masowego mordowania Polaków.
W dniu 28 kwietnia 1942 roku wyrokiem niemieckiego Wyższego Sądu Rejonowego w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej w Lesznie Stanisław Rybowiak został skazany na 10 lat obostrzonego obozu karnego. Następnego dnia wywieziono go, razem z innymi członkami NOB skazanymi w tym samym procesie, do niemieckiego więzienia w Rawiczu, skąd 12 grudnia 1942 roku zostali przetransportowani do niemieckiego obozu koncentracyjnego Mauthausen. Stanisław Rybowiak zmarł w obozie 16 stycznia 1943 roku. Miał 36 lat.
dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek
