Stanisław Strużyński – żołnierz Narodowej Organizacji Bojowej, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.
Urodził się 24 kwietnia 1914 roku w Minikowie, powiat poznański, pod zaborem pruskim. Mieszkał w podpoznańskiej wsi Czapury. Przed wojną pracował jako robotnik w utworzonej w 1928 roku poznańskiej Fabryce Opon Samochodowych i Rowerowych „Stomil”, prężnie rozwijającej się polskiej firmie współpracującej z amerykańskim producentem opon General Tire and Rubber Company.
W dniu 10 września 1939 roku Niemcy zajęli Poznań. Niemal natychmiast okupant niemiecki rozpoczął egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej. Wielkopolska została włączona do Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. Językiem urzędowym znowu był niemiecki. Wprowadzono godzinę policyjną i nakaz pracy dla Polaków. Skonfiskowano broń, odbiorniki radiowe, aparaty fotograficzne. Niemcy przejęli „Stomil” i sprzedali niemieckiej spółce Continental Gummiwerke AG Hanower. W czasie niemieckiej okupacji zakład, pod nazwą Posener Gummiwerke, produkował na potrzeby niemieckiej armii, zatrudniając wielu robotników przymusowych.
Pod niemiecką okupacją Polacy szybko zaczęli organizować ruch oporu. W dniu 16 listopada 1939 roku działacze Stronnictwa Narodowego (SN) powołali konspiracyjną organizację wojskową – Narodową Organizację Bojową (NOB). Stanisław Strużyński włączył się w działalność konspiracyjną. Wstąpił do NOB na terenie swojego zakładu pracy. Należał do „piątki” Kazimierza Czarneckiego w Wydzielonym Obwodzie Stomil NOB. Brał udział w kolportowaniu wydawanego przez Stronnictwo Narodowe pisma „Polska Narodowa”. Płacił składki organizacyjne.
Na skutek dekonspiracji i zwerbowania w NOB agentów organizacja została rozbita. Pierwsze aresztowania miały miejsce w grudniu 1940 roku. Stanisław Strużyński został aresztowany przez gestapo i osadzony w poznańskim Forcie VII. Fort VII był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu do masowego mordowania Polaków.
W dniu 16 maja 1942 roku wyrokiem niemieckiego Wyższego Sądu Rejonowego w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej w Zwickau Stanisław Strużyński został skazany na 6 lat obozu karnego. W dniu 10 lipca 1942 roku osadzono go w niemieckim więzieniu karnym w Rawiczu, a 12 grudnia 1942 roku przetransportowano do obozu koncentracyjnego KL Mauthausen. Otrzymał numer obozowy 18760. Zmarł w obozie 23 grudnia 1942 roku. Miał 28 lat.
dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek
