Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych serdecznie zaprasza na Uroczystości 75. rocznicy powołania Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych, które odbędą się w Warszawie w dniu 11.08.2019 r.
10:00 – Msza św. w Katedrze Polowej Wojska Polskiego, ul. Długa 13/15, Warszawa (50 min.)12:00 – Uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza, Plac Józefa Piłsudskiego, Warszawa (1 godz.)
– przemówienia
– Apel Pamięci, salwa honorowa
– złożenie wiązanek
14:30 – Uroczystości w Centrum Konferencyjnym MON, ul. Żwirki i Wigury 9/13, Warszawa (3 godz.)
– Modlitwa NSZ
– przywitanie zaproszonych gości
– przemówienia zaproszonych gości
– ceremonia wręczenia odznaczeń
– prelekcja historyka Leszka Żebrowskiego
– koncert patriotyczny
– catering
Rys historyczny: Oddziały partyzanckie Akcji Specjalnej NSZ z województwa świętokrzyskiego i lubelskiego skoncentrowano w powiecie Opatów. W dniu 11.08.1944 dowództwo nad skoncentrowanymi oddziałami NSZ, z których powołano Brygadę Świętokrzyską objął mjr/płk Antoni Szacki ps. „Bohun”, „Dąbrowski”.
Zadaniem Brygady Świętokrzyskiej była realizacja programu polityczno-militarnego NSZ, czyli jak najwcześniejsze, wraz z cofaniem się frontu wschodniego na teren rdzennej Rzeszy Niemieckiej, opanowanie terenów po Odrę i Nysę Łużycką i ustanawianie tymczasowej polskiej administracji, aby jeszcze przed konferencją pokojową kończącą wojnę ten obszar znalazł się w całości pod polskim panowaniem.
W grudniu 1944 Brygada liczyła 822 ludzi, w większości słabo wyszkolonych i uzbrojonych żołnierzy. Uzbrojenie zdobywano w walkach z Niemcami i sowietami. W wyniku ofensywy Armii Czerwonej w styczniu 1945 Brygada rozpoczęła marsz przez Śląsk do Protektoratu Czech i Moraw, zawieszając czasowo działania przeciwko Niemcom. Podczas marszu na zachód do Brygady przyłączały się grupy Polaków zbiegłych z robót przymusowych, jeńcy z oflagów i stalagów (w tym grupa podchorążych z powstania warszawskiego) oraz pojedyncze osoby innych narodowości, w tym Żydzi. W maju 1945 roku jednostka liczyła już 1417 ludzi. Od 5 maja 1945 roku, po nawiązaniu kontaktów z 3. Armią Amerykańską, Brygada Świętokrzyska NSZ wznowiła działania zbrojne przeciwko Niemcom.
W dniu 5 maja 1945 r. żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny Holleischen (filia KL Flossenbürg) w Holiszowie k. Pilzna. Oswobodzili około 1000 kobiet: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek, Czeszki, Holenderki, Belgijki, Rumunki, Jugosłowianki, Włoszki, Ukrainki, Rosjanki i kobiety innych narodowości.
Niemiecka obsługa obozu z SS planowała likwidację więźniarek pochodzenia żydowskiego przed nadejściem wojsk amerykańskich. Niemcy oddzielili je od pozostałych więźniarek innych narodowości, zamknęli w oddzielnym baraku, a drzwi i okna zabili deskami. Obsługa obozu podłożyła pod barak substancje łatwopalne i czekała na rozkaz podłożenia ognia, żeby spalić Żydówki żywcem. Dobrze przeprowadzony atak Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocalił wszystkie więźniarki, żadna nie zginęła. Straty własne Brygady NSZ wynosiły 2 rannych.
Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 6.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do niewolniczej pracy w swoich zakładach przemysłowych w okolicy Holiszowa.
Żołnierze z BŚ NSZ rozbijali niemieckie jednostki wojskowe na terenie Czech. Na przykład wzięli do niewoli sztab jednego z korpusów niemieckich, a następnie przekazali jeńców Amerykanom. Żołnierze NSZ likwidowali organizowane przez Niemców zasadzki na zbliżających się żołnierzy amerykańskich. Amerykanie w dowód wdzięczności zezwolili żołnierzom Brygady Świętokrzyskiej na noszenie na swoich mundurach naszywki 2. Dywizji Piechoty Armii Amerykańskiej „Indian Head” i po wojnie nie zgodzili się z żądaniem Stalina, na wydanie mu żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ.
Po zakończeniu II wojny światowej Brygada Świętokrzyska NSZ została rozformowana, a jej żołnierze w większości podjęli służbę w Kompaniach Wartowniczych przy Armii USA na terenie amerykańskiej strefy okupacyjnej Niemiec. Po ograniczaniu liczebności Kompanii Wartowniczych pod koniec lat 40-tych, żołnierze Brygady Świętokrzyskiej NSZ kontynuowali służbę na rzecz niepodległości Polski. Zostali przeniesieni na terytorium Francji, gdzie w porozumieniu z rządem francuskim założyli organizację „Ogniwo” i kontynuowali szkolenia wojskowe na poligonach francuskich. Utrzymywali gotowość bojową na wypadek przekształcenia się „zimnej wojny” w „gorącą”. Ich przeznaczeniem miało być wylądowanie na ziemiach polskich ze spadochronami, jak cichociemni w czasie II wojny światowej, i stanie na czele walk na tyłach wojsk sowieckich, aż do całkowitego wyzwolenia ziem polskich z sił okupanta sowieckiego.
Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych od 5 lat organizuje cyklicznie uroczystości upamiętniające wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ. Wyzwolenie obozu dobitnie pokazuje, jaki był faktyczny stosunek Polskiego Państwa Podziemnego do niemieckich obozów koncentracyjnych i niemieckiej polityki holokaustu. Uważamy, że szczególnie w dzisiejszych czasach przypominanie o tym fakcie jest potrzebne i powinno stać się jednym z elementów oficjalnej polskiej polityki historycznej. Współdziałanie w walce polskich żołnierzy z Brygady Świętokrzyskiej NSZ z żołnierzami amerykańskimi z 3. Armii USA gen. George Pattona jest jedynym takim przypadkiem w Polskim Państwie Podziemnym i warto go przypominać i wiedzę o nim upowszechniać.
Uroczystości 75. rocznicy powołania Brygady Świętokrzyskiej NSZ będą prawdopodobnie ostatnią rocznicą, w której będą mogli licznie uczestniczyć ostatni żyjący żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych. Stan zdrowia, odległości i wiek kombatantów nie pozwala im na częsty udział w uroczystościach. Uroczystość będzie wyjątkową okazją do upamiętnienia wysiłku żołnierzy NSZ w walce o odzyskanie przez Polskę suwerenności.
