5 maja 2023 roku w Holiszowie w Republice Czeskiej odbędą się Uroczystości 78. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych. Uroczystości organizuje Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.
W dniu 10.01.2018 roku Związek Żołnierzy NSZ wmurował pierwszą polską tablicę pamiątkową na murze byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie. Tablica upamiętnia wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez polskich żołnierzy z Narodowych Sił Zbrojnych. W dniu 5 maja 2018 roku w trakcie uroczystości międzynarodowych oficjalnie odsłonięto i poświęcono polską tablicę pamiątkową.
Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych od lat organizuje cyklicznie uroczystości upamiętniające wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ. Nawiązaliśmy bliską współpracę ze stroną czeską.
Plan uroczystości:
11:00 – Msza święta
12:00 – złożenie wieńców i zniczy pod tablicą upamiętniającą wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego przez Brygadę Świętokrzyską NSZ
13:00 – odwiedzenie miejsc pamięci związanych ze stacjonowaniem Brygady Świętokrzyskiej NSZ w okolicach Holiszowa
Rys historyczny:
W dniu 5 maja 1945 r. żołnierze Brygady Świętokrzyskiej wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny Holleischen (filia KL Flossenbürg) w Holiszowie k. Pilzna. Oswobodzili około 1000 kobiet: 400 Francuzek, 280 Żydówek, 167 Polek, Czeszki, Holenderki, Belgijki, Rumunki, Jugosłowianki, Włoszki, Ukrainki, Rosjanki i inne narodowości.
Niemiecka obsługa obozu z SS planowała likwidację więźniarek pochodzenia żydowskiego przed nadejściem wojsk amerykańskich. Niemcy oddzielili je od pozostałych więźniarek innych narodowości, zamknęli w oddzielnym baraku a drzwi i okna zabili deskami. Obsługa obozu podłożyła pod barak substancje łatwopalne i czekała na rozkaz podłożenia ognia, żeby spalić Żydówki żywcem. Dobrze przeprowadzony atak Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych ocalił wszystkie więźniarki, żadna nie zginęła. Straty własne Brygady NSZ wynosiły 2 rannych.
Oprócz wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie, Brygada Świętokrzyska oswobodziła około 10.000 cudzoziemskich robotników przymusowych, których Niemcy zmuszali do niewolniczej pracy w swoich zakładach przemysłowych w okolicy Holiszowa.
Polscy żołnierze z NSZ rozbijali niemieckie jednostki wojskowe na terenie Czech. Na przykład wzięli do niewoli sztab jednego z korpusów niemieckich, a następnie przekazali jeńców Amerykanom. Żołnierze NSZ likwidowali organizowane przez Niemców zasadzki na zbliżających się żołnierzy amerykańskich. Amerykanie w dowód wdzięczności zezwolili żołnierzom Brygady Świętokrzyskiej na noszenie na swoich mundurach naszywki 2. Dywizji Piechoty Armii Amerykańskiej „Indian Head” i po wojnie nie zgodzili się z żądaniem Stalina, na wydanie mu żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ.
Zapraszamy do udziału w Uroczystościach 78. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską NSZ.
