Władysław Szafrański ps. „Brzoza” – instruktor harcerski, członek Szarych |Szeregów, żołnierz Narodowej Organizacji Bojowej, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.
Urodził się 5 maja 1910 roku w Klettwitz na terenie II Rzeszy Niemieckiej w regionie Dolne Łużyce. Przed wybuchem II wojny światowej mieszkał w Śremie i pracował jako ogrodnik. Był członkiem Komendy Hufca Męskiego Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) w Śremie oraz instruktorem harcerskim. Przed wybuchem wojny i we wrześniu 1939 roku działał w ramach Pogotowia Wojennego Harcerek i Harcerzy.
Wielkopolska, po zajęciu przez niemieckiego okupanta we wrześniu 1939 roku, została włączona do III Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. Językiem urzędowym stał się język niemiecki. Wprowadzono godzinę policyjną i nakaz pracy dla Polaków. Skonfiskowano broń, odbiorniki radiowe, aparaty fotograficzne. Niemal natychmiast okupant rozpoczął egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej.
Pod niemiecką okupacją Polacy szybko zaczęli organizować konspirację. ZHP przeszedł do działań konspiracyjnych pod kryptonimem Szare Szeregi. Władysław Szafrański przystąpił do organizowania w Śremie Szarych Szeregów. Włączył się także w działania konspiracyjnej organizacji wojskowej – Narodowej Organizacji Bojowej (NOB), którą w dniu 16 listopada 1939 roku powołali działacze Stronnictwa Narodowego (SN). Został zaprzysiężony do NOB pod konspiracyjnym pseudonimem „Brzoza”. Brał udział w kolportowaniu wydawanego przez Stronnictwo Narodowe pisma „Polska Narodowa”. Uczestniczył w prowadzonych na potrzeby „Polski Narodowej” nasłuchach radiowych i akcjach pomocy społecznej. Na początku października 1939 roku Niemcy wydali rozporządzenia nakazujące zdanie przez polską ludność posiadanych radioodbiorników. Za niewykonanie tego nakazu groziła kara więzienia lub śmierci. Konfiskata odbiorników miała uniemożliwić Polakom dostęp do audycji radiowych nadawanych przez aliantów. Informacje o sytuacji na frontach II wojny światowej nadawane były specjalnie dla Polaków m.in. przez Brytyjczyków, Amerykanów, Francuzów. Za sporządzanie notatek z programów radiowych i ich rozpowszechnianie groziła kara śmierci lub obozu koncentracyjnego.
Niemieckie gestapo intensywnie rozpracowywało polski ruch oporu. W 1941 roku podjęło szeroko zakrojoną akcję likwidowania śremskiej konspiracji NOB. Władysław Szafrański ps. „Brzoza” zdołał wtedy się ukryć i uniknął aresztowania. Został zatrzymany przez gestapo 18 czerwca 1943 roku podczas akcji skierowanej przeciw Armii Krajowej (AK) i Szarym Szeregom. Osadzono go w poznańskim Forcie VII, który był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu do masowego mordowania Polaków.
Na temat dalszych losów Władysława Szafrańskiego ps. „Brzoza” nie mamy pełnej wiedzy. Wiemy, że został skazany wyrokiem niemieckiego sądu na karę obozu karnego oraz że w kwietniu 1944 roku przetransportowano go do obozu koncentracyjnego KL Mauthausen, gdzie zginął w dniu 14 czerwca 1944 roku. Miał 34 lata.
dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek
