Władysław Wechmann − żołnierz Narodowej Organizacji Bojowej, członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, sympatyk Stronnictwa Narodowego, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.
Urodził się 29 marca 1912 roku w Piaskach, powiat Gostyń, pod zaborem pruskim. Został członkiem utworzonego w Piaskach w 1914 roku gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Pracował jako malarz. Był sympatykiem Stronnictwa Narodowego (SN), największej w Polsce międzywojennej partii politycznej. W dniu 10 września 1939 roku Niemcy zajęli Poznań. Niemal natychmiast okupant niemiecki rozpoczął egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej. Wielkopolska została włączona do III Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. Językiem urzędowym stał się język niemiecki. Wprowadzono godzinę policyjną i nakaz pracy dla Polaków. Skonfiskowano broń, odbiorniki radiowe, aparaty fotograficzne.
Pod niemiecką okupacją Polacy szybko zaczęli organizować konspirację. W dniu 16 listopada 1939 roku działacze Stronnictwa Narodowego (SN) powołali konspiracyjną organizację wojskową – Narodową Organizację Bojową (NOB). Władysław Wechmann w maju 1940 roku złożył przysięgę organizacyjną i został żołnierzem NOB w „piątce” Kazimierza Malinowskiego. Brał udział w kolportowaniu wydawanego przez Stronnictwo Narodowe pisma „Polska Narodowa” oraz wiadomości z nasłuchów radiowych. Uczestniczył w pozyskiwaniu funduszy na działalność organizacyjną.
Na skutek dekonspiracji i zwerbowania w NOB agentów organizacja została rozbita. Pierwsze aresztowania miały miejsce w grudniu 1940 roku. Władysław Wechmann został aresztowany przez gestapo i osadzony w poznańskim Forcie VII, a później w niemieckim więzieniu w Pile. Fort VII był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu do masowego mordowania Polaków.
W dniu 10 lipca 1942 roku wyrokiem niemieckiego Wyższego Sądu Rejonowego w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej w Pile Władysław Wechmann został skazany na 5 lat obozu karnego. Został osadzony 22 lipca 1942 roku w niemieckim więzieniu karnym w Rawiczu, a 12 grudnia 1942 roku przetransportowany do obozu koncentracyjnego Mauthausen. Zmarł w obozie 6 czerwca 1944 roku. Miał 32 lata.
dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek
