W Warszawie 29 maja 2022 roku, w wieku 106 lat, zmarła mjr Maria Mirecka-Loryś ps. „Marta” – oficer Narodowej Organizacji Wojskowej, Armii Krajowej, Komendantka Główna Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet, działaczka Młodzieży Wszechpolskiej oraz polonijna.
Pochodziła z patriotycznej rodziny, której członkowie związani byli ze Stronnictwem Narodowym i Młodzieżą Wszechpolską, a w okresie okupacji niemieckiej i sowieckiej angażowali się w działalność polskich formacji niepodległościowych. W młodości należała do harcerstwa i Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Po podjęciu studiów prawniczych na Uniwersytecie Lwowskim wstąpiła do Młodzieży Wszechpolskiej. W 1940 roku podczas niemieckiej okupacji zorganizowała i dowodziła komórką Narodowej Organizacji Wojskowej Kobiet w powiecie niżańskim. Kierowała także sekcją kobiecą komórki Stronnictwa Narodowego oraz była kurierką Komendy Głównej Narodowej Organizacji Wojskowej. Po scaleniu NOW i AK w 1942 roku została komendantką Wojskowej Służby Kobiet Armii Krajowej w okręgu rzeszowskim. Od początku 1945 roku pełniła funkcję Komendantki Głównej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet.
W dniu 1 sierpnia 1945 roku Maria Mirecka ps. „Marta” aresztowana została przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa na dworcu kolejowym w Nisku. Przeszła wielokrotne przesłuchania w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie i w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie. Została zwolniona z więzienia na mocy ogłoszonej przez komunistów amnestii, lecz wkrótce UB próbowało aresztować ją ponownie. Wyjechała z kraju posługując się fałszywymi dokumentami. Dotarła do Armii Andersa stacjonującej we włoskiej Ankonie. Podjęła pracę w rozgłośni radiowej i Polskim Białym Krzyżu. Osiedliła się w Stanach Zjednoczonych, gdzie pracowała jako redaktorka dwujęzycznego „Głosu Polek”. Prowadziła także działalność społeczną, działając w Stronnictwie Narodowym na Uchodźstwie, Zarządzie Głównym Związku Polek w Ameryce i Kongresie Polonii Amerykańskiej.
Maria Mirecka-Loryś powróciła do Polski w 2004 roku, po śmierci swojego męża Henryka Lorysia. Mimo podeszłego wieku brała udział w licznych uroczystościach patriotycznych i religijnych. Była wieloletnim członkiem Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Została uhonorowana m.in.: Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem „Pro Bono Poloniae”, Medalem „Pro Patriae”, Medalem Pamiątkowym 75-lecia Narodowych Sił Zbrojnych i wieloma innymi.
